Freelancer, samozatrudniony i pracownik – te kategorie pojęciowe, a dokładniej ich rozróżnienie, często sprawia problem. Dodatkowe zamieszanie wprowadza fakt, że freelancer może prowadzić własną działalność jednoosobową (wtedy mówimy o samozatrudnieniu), a także może być czyimś pracownikiem.
Freelancer zazwyczaj nie jest osobą posiadającą własną firmę ze stałym biurem i grupą pracowników.Co więcej, nie ma określonej branży, w której mogą działać freelancerzy. Zazwyczaj koszty tego typu działalności są niewielkie, podobnie jak ryzyko finansowe. Dochód freelancera z perspektywy podatkowej nazywany jest dochodem B, ponieważ płaci on podatek nazywany B-tax (tak samo jak w przypadku osoby prowadzącej działalność na własny rachunek). Litera „B” tylko informuje urząd skarbowy, że nie jest to dochód uzyskany z normalnej pracy (tzw. „dochód A”). Bycie freelancerem może czasami utrudniać umieszczenie we właściwej rubryce w odniesieniu do tego, w jaki sposób jesteś opodatkowany i jakie masz obowiązki w zakresie księgowości i podatku VAT. Tylko dlatego, że masz umowę ze swoim klientem i możesz myśleć że jesteś freelancerem, w Danii nie możesz odmówić bycia pracownikiem, mimo że podpisana umowa z freelancerem stanowi inaczej.
Freelancer prowadzący działalność gospodarczą (firma jednoosobowa, samozatrudnienie)
Freelancer zostaje nazwany samozatrudnionym, gdy prowadzi działalność gospodarczą. W Danii można prowadzić PMV (Privat Mindre Virksomhed). Jest to jednoosobowa działalność gospodarcza, której roczny zysk ze sprzedaży nie przekracza 50 tysięcy DKK i dlatego nie musi płacić podatku VAT (jeśli właściciel uważa, że sprzedaż przekroczy tę kwotę, powinien od razu zarejestrować firmę jako płatnika VAT). PMV musi zostać zarejestrowana jak każda firma,otrzymuje również numer CVR (można go zachować po przekształceniu PMV w działalność jednoosobową). Właścicieli jednoosobowej działalności gospodarczej często nazywamy samozatrudnionymi. Jednoosobowa firma musi zostać zarejestrowana jako podatnik VAT (jeśli oczekuje się, że roczny dochód ze sprzedaży przekroczy 50 tys. DKK). Warto pamiętać, że osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą ponoszą większe ryzyko finansowe w stosunku do klientów niż freelancer. Wynik prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej jest deklarowany w zeznaniu podatkowym (na SKAT Borger). Na polu 111 deklaruje się zysk, na 112 – deficyt, na 114 przychody i odsetki, a na 117 wydatki.
Co charakteryzuje freelancera, który prowadzi firmę jednoosobową?
1. Ma więcej niż jednego klienta i zawiera umowy na różnych warunkach.
2. Sprzedawane projekty są zazwyczaj krótkoterminowe.
3. Freelancer sam decyduje o godzinach pracy, o sposobach jej wykonywania i narzędziach, których używa. Co za tym idzie, klient nie udziela żadnych instrukcji ani w żaden sposób nie sprawuje kontroli nad pracą freelancera.
4. Zapłata jest wypłacana dopiero po dostarczeniu projektów (projekt niedostarczony wiąże się z ryzykiem finansowym, a błędy wiążą się z odpowiedzialnością cywilną).
5. Efekty pracy są podpisane indywidualną nazwą firmy.
6. Freelancer sam płaci za materiały potrzebne do wykonywania pracy i za wyposażenie ewentualnego biura dla swoich pracowników.
7. Działalność jest zarejestrowana jako płatnik VAT.
8. Freelancer prowadzący działalność nie ma płatnego urlopu, płatnego zwolnienia chorobowego, a także sam ustala sobie urlop. Nie podlegasz przywilejowi płatnego urlopu, a także nie otrzymujesz wynagrodzenia w przypadku choroby.
Freelancer nie jest pracownikiem ani nie prowadzi działalności jednoosobowej
Taka osoba jest nazywana „prawdziwym freelancerem” i świadczy o tym posiadanie więcej niż jednego klienta oraz zawieranie umów na różnych warunkach. Jednak, co najważniejsze, „prawdziwy freelancer” to osoba, która nie zamierza zatrudniać pracowników ani prowadzić własnej firmy, chce być sobą i pracować na własnych warunkach. Wiąże się z tym ryzyko finansowe, ale na to rozwiązanie decyduje się coraz więcej osób.
Warto pamiętać, że koszty, które można odliczyć od dochodu nie mogą przekroczyć samego dochodu, ponieważ, w przeciwieństwie do właściciela firmy jednoosobowej, nie można zakończyć roku z deficytem finansowym. Dochód powinien zostać zadeklarowany przez firmę wypłacającą Ci dochód jako „honorar” w polu 12 na zeznaniu podatkowym. Jeśli firma nie zadeklarowała opłaty w polu 12, musisz wpisać kwotę w polu 15. Z kolei koszt należy zadeklarować w polu 29 na zeznaniu podatkowym (muszą one być szczegółowo udokumentowane). Co ważne, freelancer musi płacić VAT, jeśli jego roczny dochód przekracza 50 tysięcy DKK.
Freelancer będący pracownikiem
Jeśli freelancer spełnia część poniższych kryteriów, w świetle prawa jest uznawany za pracownika:
1. Jeden główny pracodawca/klient;
2. Bezterminowa umowa;
3. Klient/pracodawca na wpływ na sposób wykonywania pracy, jej czas i narzędzia używane do tej pracy;
4. Nie ma ryzyka finansowego, ponieważ wypłata zostanie otrzymana zawsze;
5. Brak kosztów związanych z pracą, ponieważ pokrywa je pracodawca;
6. Godziny pracy i urlop są uzgadniane lub ustalane przez pracodawcę (klienta);
7. Wynagrodzenie za godzinę, tydzień lub miesiąc;
8. Opłacono urlop, ubezpieczenie pracownicze itd.
9. Otrzymywanie odcinka wypłaty.
10. Nie ma możliwości wystawienia faktury.
Dochód, który otrzymuje freelancer jako pracownik, nazywa się A-income, a podatek – A-skat (pobiera go pracodawca (klienta) i odprowadza do urzędu skarbowego).