Królestwo Danii, mimo że najmniejsze z państw nordyckich, to od dłuższego czasu jest niezwykle atrakcyjne dla wielu ludzi interesu. Wszystko za sprawą dynamicznie rozwijającego się rynku, który, jak pokazują rankingi biznesowe, w Danii ma się doskonale. Przed otworzeniem firmy w Danii warto zrobić rzetelny research, by ominąć biznesowe pułapki. W celu ułatwienia tych poszukiwań, na niniejszej stronie zostały zawarte wszytki niezbędne informacje, które z pewnością będą przydatne tym, którzy chcieliby założyć własne przedsiębiorstwo na terenie Danii.
Co należy wiedzieć o zakładaniu i prowadzeniu firmy w Danii?
Wolna konkurencja, rozwój gospodarki rynkowej i prosta polityka handlowa to cechy znamionujące postęp. Duńczycy dobrze to wiedzą i właśnie dlatego kierują się tymi zasadami w kształtowaniu ekonomicznego zaplecza swojego kraju. Dzięki temu zyskują zarówno struktury państwowe, jak i zwykli obywatele. Ze względu na to, że Dania jest jednym z krajów członkowskich Unii Europejskiej, wszyscy jej obywatele mogą z tego dobrodziejstwa skorzystać. Wystarczy wcześniej poznać reguły obowiązujące przy zakładaniu firmy w Danii, które są jednolite dla wszystkich obywateli UE.
Na samym początku planowania trzeba się zastanowić, jaka konkretnie działka znajduje się w polu naszego zainteresowania, pozwoli to ustalić, jakie obowiązki prawne musimy spełnić jako przedsiębiorcy, a także sprecyzować, jakie zezwolenia, oznakowania towaru, patenty, licencje, i tym podobne będziemy musieli uzyskać. Następny punkt na liście to zapoznanie się z podstawowymi rzeczami przy planowaniu otwarcia nowej działalności gospodarczej, jak duńskie prawo, rynek i konkurencja. Później można przejść do zaplanowania daty rozpoczęcia działalności oraz zastanowić się nad oczekiwaniami finansowymi. Efektem spotkań z księgowym powinien być gotowy plan finansowy. Warto też mieć kapitał początkowy na rozruch, który można przyjąć, że zwykle zajmuje około roku. Nieocenioną pomocą będzie również wynajem lokalu, który stanie się siedzibą firmy. Wówczas przychodzi moment na przygotowanie umów z duńskimi przedsiębiorcami, z którymi mamy zamiar współpracować. Oprócz tego w podstawowym budżecie powinna się znaleźć kwota mniej więcej w zakresie 10 – 25 tys. DKK, co pozwoli opłacić wydatki takie jak: tłumacz, licencja, biuro doradcze, zakup sprzętu. Jeśli posiadane początkowe środki są niewystarczające, istnieje w tym zakresie możliwość pozyskania dotacji ze środków Unii Europejskiej. Kiedy już cały plan bazowy zostanie zrealizowany, należy przejść do załatwienia formalności w Duńskiej Agencji ds. Działalności Gospodarczej i Przedsiębiorstw – Erhvervsstyrelsen – która jest oddziałem Ministerstwa Gospodarki. Rejestracji działalności należy dokonać najpóźniej na 8 dni przed rozpoczęciem działalności. Złożony wniosek zostanie przekazany do Urzędu Celno-Podatkowego – SKAT – gdzie uzyskasz numer identyfikacji podatkowej CPR (odpowiednik polskiego NIP-u). Numer ten jest niezbędny do rozliczenia podatku dochodowego oraz VAT-u. Aczkolwiek w przypadku, gdy roczny obrót firmy nie przekroczy 50 tys. DKK, rejestracja nie jest obowiązkowa. Jeśli chcesz planujesz dłuższy pobyt na terenie Danii, należy wystąpić o certyfikat pobytowy obywatela UE/EOG w duńskim urzędzie regionalnym (statsforvaltning.dk). Pamiętaj też, by sprawdzić u duńskiego rejestratora, czy nazwa firmy, którą chcesz otworzyć, jest unikalna. Dobrą praktyką jest również otwarcie firmowego konta bankowego. Nie jest ono wymagane podczas rejestracji firmy w Danii. Będzie to jednak trzeba zrobić, gdy firma zacznie przyjmować płatności od swoich klientów.
Formy działalności gospodarczych w Danii
Rozpoczęcie jakiejkolwiek formy działalności gospodarczej powinno zostać dobrze przemyślane. Jeśli podejmiemy decyzje ad hoc, możemy narobić sobie kłopotów, choćby w postaci długów. Stąd, otwierając firmę w Danii warto przejrzeć, jakie formy prawne działalności będą najodpowiedniejsze dla naszego biznesu.
Powołanie do życia przedsiębiorstwa w Danii jest regulowane prawnie w następujących ustawach:
- o podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej w celach zarobkowych z czerwca 1996 r. – The Carrying on Bussines for Profit Act;
- o spółkach akcyjnych z czerwca 1973 r. z późniejszymi zmianami ze stycznia 2002 oraz czerwca 2003 r. – The Public Limited Companies Act;
- o przedsiębiorstwach prywatnych z maja 1996 r. z późniejszymi zmianami z kwietnia 2003 r. – The Private Companies Act;
- o rachunkowości spółki z czerwca 1996 r. – The Company Accounts Act.
Najbardziej upowszechnionymi formami działalności w Danii są:
- ENKELTMANDSVIRKSMHED – jednoosobowa działalność gospodarcza (samozatrudnienie);
- AKTIESELSKAB – A/S – spółka akcyjna;
- INTERESSELSKAB – I/S – spółka jawna;
- ANPARTSSELSKAB – ApS – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością;
- KOMMANDITSELSKAB – K/S – spółka komandytowa;
- FILIAL AF UDENLANDSK SELSKAB – oddział firmy zagranicznej;
- SALGSKONTOR – przedstawicielstwo firmy zagranicznej;
- ANDELSFORENING / BRUGSFORENING – stowarzyszenia spółdzielcze.
Wszystkie przedstawione formy przedsiębiorstw są dostępne dla ogółu społeczeństwa, zarówno podmiotów krajowych, jak i zagranicznych, w jednakowym stopniu.
Samozatrudnienie – jednoosobowa działalność gospodarcza (Enkeltmandszirksmahed)
Jednoosobowa działalność gospodarcza jest dość powszechną formą działalności w Danii. Dzieje się tak, ponieważ samozatrudnieni mają prawo do wielu ulg, składanie deklaracji podatkowej nie jest tak skomplikowane jak w innych przypadkach, a cały majątek firmy traktuje się jako własność właściciela przedsiębiorstwa. Rzecz jasna wszystko ma swoje plusy i minusy. Oto one.
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, decyzje odnośnie prowadzenia firmy podejmuje wyłącznie założyciel. Aczkolwiek ma on prawo udzielić pełnomocnictwa innym osobom do działania w imieniu firmy. Prowadzenie firmy jest o wiele prostsze ze względu na to, że nie ma konieczności zgromadzenia wcześniej kapitału zakładowego. Oprócz tego duńska administracja pomaga samozatrudnionym przy dopełnianiu formalności odnośnie rejestracji działalności. Ponadto początkowy budżet firmy zwykle oscyluje w granicach 10 tys. DKK, czyli 5 tys. PLN. Z kolei deklaracja podatkowa ogranicza się do jednego formularza podatkowego. W praktyce oznacza to, że przychód opodatkowany jest tylko raz. Jeżeli natomiast roczny dochód firmy nie przekroczy 50 tys. DKK, firma nie musi być wpisywana do rejestru płatników VAT.
Druga strona medalu posiada jednak też swoje mankamenty. Jednoosobowa działalność gospodarcza wiąże się z dużą odpowiedzialnością prawną, gdyż za zobowiązania firmy właściciel odpowiada własnym majątkiem. Wszystko dlatego, że w Danii nie ma rozdzielności między majątkiem prywatnym a biznesowym samozatrudnionych. Dodatkowo taka firma nie może opodatkować swoich przychodów osobno. Największy zaś problem pojawia się w przypadku śmierci właściciela, gdyż firma wówczas przestaje istnieć. Jednak pozostawiony majątek trwały, nie jest wydzielony z całości majątku założyciela przedsiębiorstwa.
Przy zakładaniu jednoosobowej działalności gospodarczej, jej właścicielowi zostaje przypisany osobisty numer ewidencyjny CPR. Rejestracji można dokonać w Erhvervsstyrelsen lub na stronie www.erhvervsstyrelsen.dk.
Spółka akcyjna (Aktieselskab – A/S)
Kolejną formą działalności w Danii jest spółka akcyjna. Działalność ta przeznaczona jest dla średnich i dużych firm. Początkowy kapitał, który należy wnieść, jeszcze przed rejestracją spółki, nie może być mniejszy niż 500 tys. DKK w gotówce bądź innych aktywach. Jedynie spółki akcyjne mogą być notowane na duńskiej giełdzie papierów wartościowych. Dobra wiadomość dla udziałowców i właścicieli spółek akcyjnych jest taka, że w przypadku ewentualnego zadłużenia firmy nie są zmuszeni do odpowiadania za zaistniałą sytuację własnym majątkiem, ale bank może wymagać od nich żyrowania w przypadku kredytów.
Po podpisaniu tego aktu i zdeponowaniu kapitału początkowego mamy 6 miesięcy na zarejestrowanie spółki w duńskim rejestrze handlowym. Cała procedura związana z rejestracją trwa zwykle od dwóch do trzech tygodni. W efekcie spółka otrzymuje numer ewidencyjny CVR (odpowiednik numeru REGON). Koszt rejestracji przez duńską kancelarię prawną zaczyna się od 4,5 tys. DKK w górę. W dalszym etapie przechodzimy do rejestracji w urzędzie podatkowym – Told-og Skatteregion. Następnym ważnym dokumentem jest status spółki. Później, podczas spotkania statutowego, udziałowcy wybiorą dyrektora lub radę nadzorczą i zarząd. Rada nadzorcza musi się składać przynajmniej z trzech osób, aby w czasie głosowań, dotyczących ważnych decyzji spółki, została zachowana zasada większości głosów. Wszystkie dokumenty winny być spisane w języku duńskim.
Spółkę może założyć jedna osoba. Założyciele nie muszą być właścicielami akcji reprezentowanego podmiotu gospodarczego, ale jednocześnie spółka musi mieć przynajmniej jednego akcjonariusza. Ponadto akcjonariusze indywidualni, jeśli wejdą w posiadanie minimum 5% kapitału akcyjnego, są zobligowani do powiadomienia o tym fakcie spółki w okresie nie dłuższym niż 30 dni. Udziałowcy płacą podatek od uzyskanego przychodu, podczas gdy sama spółka podlega odrębnym przepisom podatkowym. W skład podmiotu gospodarczego, jakim jest spółka akcyjna, wchodzą zarząd oraz dyrekcja bądź rada nadzorcza, która jest wybierana w czasie posiedzenia generalnego. W przypadku, gdy do nazwy spółki zostanie dodana formuła: under stiftelse – w trakcie rejestracji; firma ma prawo podjąć działalność od daty podpisania umowy założycielskiej. Istnieje także możliwość kupienia akcji już istniejącej spółki, która jednak nie podjęła jeszcze działalności – tzw. spółka z półki – lecz wymaga to o wiele więcej czasu oraz funduszy.
Spółka jawna (Interesselskab – I/S)
Inną postacią przedsiębiorstwa, jakie możemy prowadzić na terenie Danii samodzielnie jest spółka jawna. Do założenia są potrzebne przynajmniej dwie osoby (fizyczne lub prawne), które będą od siebie zależne na zasadach, które określi zawarta między nimi umowa założycielska. Co istotne, sama spółka nie posiada osobowości prawnej, niemniej, może zostać pozwana i sama pozywać.
Podmiot w postaci spółki jawnej, nie wymaga wnoszenia kapitału zakładowego. Rejestracji działalności należy dokonać do ośmiu tygodni od podpisania umowy firmy, przez Agencję Przedsiębiorstw i Handlu – Danish Commerce and Companies Agency, czyli w skrócie DCCA Erhvervsstyrelsen (erhvervsstyrelsen.dk). W sytuacji, gdy wszyscy wspólnicy spółki mają ograniczony obowiązek podatkowy, przedsiębiorstwo należy zgłosić przez DBA. W nazwie powinien być zawarty skrót I/S, ponieważ określa to formę prawną firmy. Budżet spółki składa się z wkładu założycieli oraz dochodu uzyskanego z działalności.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Anpartsselskab – ApS)
Jedną z najbardziej rozpowszechnionych form prowadzenia działalności w Danii jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (nasze polskie z o.o.). Taka postać działalności nierzadko jest wybierana przez osoby, które chcą sprawować osobisty i całkowity nadzór nad rodzinnym interesem.
W Danii wyróżnić można dwa rodzaje spółek z ograniczoną odpowiedzialnością.
- Annpartsselskab – ApS – spółka posiada osobowość prawną. Zasady jej działania są regulowane przez duńską ustawę o prywatnych spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. Koszt rejestracji przez kancelarię prawną wacha się między 3 a 5 tys. DKK.
- Iværksætterselskab – IVS – regulacje prawne dotyczące jej działania pochodzą z tego samego źródła, co spółki ApS, czyli ustawy o prywatnych spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. Ta postać spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest dostępna w Danii od 1 stycznia 2014 roku. Kapitał startowy IVS powinien wynosić przynajmniej 1 DKK bądź 1 EUR. Przy IVS, bezwarunkowo, zostaje utworzony fundusz rezerwowy, na który spółka ma obowiązek przekazać najmniej 25% z 12-miesięcznego dochodu. Dywidendy wypłacane, gdy suma kapitału zakładowego oraz funduszy rezerwowych wyniesie 50 tys. DKK.
Anpartsselskab – ApS vs. Aktieselskab – A/S
Spółka akcyjna oraz spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to dwa różne podmioty prawne. Mimo to posiadają pewne wspólne cechy. Oba rodzaje spółek podlegają opodatkowaniu, a przepisy regulujące ich funkcjonowanie znajdują się w duńskiej ustawie o spółkach – Selskabsloven. Za prowadzoną działalnością musi stać przynajmniej jeden właściciel, zaś kapitał należy do firmy. Obie te formy wymagają
- zdawania rocznych raportów finansowych (årsrapport);
- statutu (vedtægter);
- dokumentów założycielskich (stiftelsesdokument).
Natomiast różnice pojawiają się w kwestii kapitału początkowego. Podczas gdy mamy do czynienia ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością minimalna wartość wynosi 50 tys. DKK. Tymczasem w spółce akcyjnej stawka która może być wniesiona w postaci różnych aktywów, wzrasta do 500 tys. DKK, a w przypadku gotówki 125 tys. DKK. Dodatkowo przy zakładaniu działalności przez profesjonalną firmę prawniczą ApS poniesie koszt między 3 a 5 tys. DKK. Z kolei A/S między 4,5 a 6 tys. DKK. Ponadto wspólnicy spółek akcyjnych, w porównaniu do wspólników spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, mają mniejszą swobodę decydowania o sprawach firmy. Oprócz tego w spółce ApS potrzebne jest wyłącznie kierownictwo, zaś w spóce A/S kierownictwo i zarząd bądź rada nadzorcza.
Spółka komandytowa (Kommanditselskab – K/S)
Następnym rodzaje spółek jest spółka komandytowa, która wymaga przynajmniej jednego komplementariusza (np. spółkę z o. o.). Komplementariusz ten ma ponosić całkowitą odpowiedzialność za powinności finansowe firmy. Pozostali wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki tylko kapitałem startowym, który wnieśli.
Funkcjonowanie spółki warunkowane jest umową założycielską, którą podpisać trzeba na samym początku, przed podjęciem jakichkolwiek innych kroków prawnych dotyczących legalizacji firmy. Spółkę komandytową należy zarejestrować, jeśli wszyscy jej wspólnicy są osobami prawnymi. Wówczas firma ma na to osiem tygodni od podpisania umowy w Agencji Handlu i Przedsiębiorstw. Istnieje również możliwość wypełnienia wniosku on-line, za pośrednictwem strony erhvervsstyrelsen.dk. W nazwie spółki powinno się znaleźć nazwisko jednego z komplementariuszy i duński skrót od spółki komandytowej, czyli S/K. Ponadto działalność tego rodzaju należy zarejestrować także w DBS.
Warto zauważyć, że innym rodzajem spółki komandytowej jest spółka z ograniczoną do wysokości udziałów odpowiedzialnością – Partnerselskaber (P/S). W tej strukturze, wspólnikami stają się spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, które odpowiadają za zobowiązania firmy wydzielonymi w udziałach danymi sumami lub całym kapitałem zakładowym.
Oddział firmy zagranicznej (Filial af udenlandsk selskab)
Oddział firmy zagranicznej daje polskim przedsiębiorcom możliwość wejścia na duński rynek bez konieczności tworzenia nowej firmy. Jest to o tyle przystępna forma prowadzenia działalności w Danii, że nie wymaga kapitału akcyjnego. Z tą różnicą, że założenie oddziału może wymagać więcej czasu niż założenie spółki.
Polski przedsiębiorca ma możliwość utworzenia na terenie Danii oddziału swojej firmy, gdy w ojczyźnie zarejestrowana spółka ma zbliżoną formę prawną do tej obowiązującej w Danii (np. spółka z o. o. → ApS; spółka akcyjna → A/S).
Ze względu na to, że oddział spółki podlega pod duńskie prawo, by firma była legalna w Danii, należy ją zarejestrować. W jej nazwie powinien być zawarty filial, czyli „oddział” oraz nazwę spółki i kraju, w którym ma siedzibę główną. Później trzeba zebrać potrzebne dokumenty i wypełnić formularz rejestracyjny, który zawiera następujące informacje:
- nazwę polskiej spółki;
- formę prawną firmy;
- sumę kapitału akcyjnego;
- sprawozdanie finansowe z ostatniego roku;
- numer KRS;
- przedmiot działalności;
- adres i nazwę duńskiego oddziału firmy;
- przedmiot działalności oddziału;
- dane personalne;
- adresy podmiotów upoważnionych do podejmowania decyzji w imieniu duńskiej filii.
Po wypełnieniu wystarczy przesłać dokument do Agencji Handlu i Przedsiębiorstw, co można zrobić za pomocą strony erhvervsstyrelsen.dk. Minimalna kwota kapitału zakładowego to 80 tys. DKK. Koszt założenia oddziału w Danii za pośrednictwem prawnika to ok. 8 tys. DKK. Utworzona filia podlega opodatkowaniu VAT, który w Danii wynosi 25%. Rozliczenie następuje przez duński Urząd Skarbowy – SKAT. Osobą w pełni odpowiedzialną za zobowiązania firmy jest dyrektor oddziału. W przypadku oddziałów firmy zagranicznej istnieje obowiązek przesyłania każdego roku do Agencji Handlu i Przedsiębiorstw kopii 12-miesięcznego sprawozdania finansowego z działalności.
Przedstawicielstwo firmy zagranicznej (Salgskontor)
Ten typ działalności jest skierowany do firm zagranicznych, które chcą w Danii promować swoje usługi oraz produkty. Warto podkreślić, że Salgskontor nie obejmuje swoim działaniem sprzedaży. Co ciekawe duńskie prawo nie reguluje przepisów dotyczących przedstawicielstwa firmy zagranicznej, które jurystycznie nie posiada osobowości prawnej, a jedynie działa w imieniu firmy macierzystej. Firma macierzysta ponosi wszelkie konsekwencje związane z działaniami przedstawicielstwa firmy zagranicznej na terenie Danii.
Stowarzyszenia spółdzielcze (Andelsforening/Brugsforening)
Stowarzyszenia spółdzielcze w duńskim prawodawstwie są uznawane za podmiot prawny. Działalność ta opiera się na podstawie zawarcia umowy stowarzyszeniowej między osobami fizycznymi. W zakres działań wchodzi tu sprzedaż oraz przetwarzanie produktów, należących do założycieli lub zakup i sprzedaż towarów tym podmiotom. W tej formie działalności, odpowiedzialność członków stowarzyszenia spółdzielczego jest ograniczona, przyjmuje się więc, że formę prawną takiej działalności określa się poprzez dodanie w nazwie skrótu A.m.b.a. – stowarzyszenie spółdzielcze z ograniczoną odpowiedzialnością.
Ważne informacje o podatkach w Danii
Każdy pracownik duńskiej firmy oraz przedsiębiorstwo zarejestrowane na terenie Danii podlegają obowiązkowi podatkowemu. Według tamtejszego systemu podatki mają charakter progresywny. W przełożeniu na praktykę oznacza to, że próg podatkowy zależny jest od wysokości dochodów. Im wyższy dochód tym wyższy podatek. Dobrą stroną duńskiego systemu podatkowego są ulgi, które pozwalają na odpisanie od podatku kosztów związanych m. in. z: alimentami na dzieci, składkami emerytalnymi oraz ubezpieczeniowymi, transportem do pracy czy wyżywieniem.
Stawki procentowa podatku dochodowego za rok 2019 wynosiły odpowiednio:
- 8% przy dochodach niższych niż 50 217 DKK;
- 39,2% przy dochodach między 50 217 a 558 043 DKK;
- 56.5% przy dochodach wyższych niż 558 043 DKK.
Wymienione stawki odnoszą się do podatku oprowadzanego na rzecz skarbu państwa. Tymczasem podatek municypalny odprowadzany na rzecz regionalnych samorządów jest ruchomy, ponieważ kwota wolna od podatku jest ustalana w Dani każdorocznie. W 2019 roku wynosiła 10,1% od wynagrodzenia brutto. Z obowiązku fiskalnego zwolnieni byli wszyscy, których dochody nie przekroczyły progu 37 200 DKK. Oprócz tego jest również podatek kościelny, który wynosi 0,92% i jest dobrowolny.
W przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, których przychody są przez struktury państwowe utożsamiane z dochodem firmy, stąd podatek od biznesu jest deklarowany na jednym zeznaniu podatkowym. Właściciel odprowadzający podatki i składki jest uprawniony do świadczeń emerytalnych oraz zdrowotnych. Deklarację podatkową, w której rozlicza się podatek dochodowy oraz VAT, należy złożyć w Urzędzie Skarbowym raz na kwartał bądź raz na pół roku. Można tego dokonać za pośrednictwem oficjalnej strony SKAT-u, przez system LetLøn. Wspomniany system jest bardzo przydatnym narzędziem, gdyż umożliwia równocześnie prowadzenie dokumentacji płacowej pracowników. Zaliczkę na podatek dochodowy odprowadza się 20 marca i 20 listopada. Istotny aspekt przy obu tych datach stanowi oprocentowanie, które 20 marca jest wyże niż w banku, zaś 20 listopada niższe. W przełożeniu na praktykę, oznacza to, że pierwszy termin gwarantuje naliczanie odsetek od wpłaconej zaliczki, dzięki czemu zwrot podatku będzie wyższy.
Zależnie od wysokości uzyskanych w danym roku podatkowym dochodów, spółki odprowadzają albo podatek CIT, albo VAT. Jeśli przychód jest niższy niż 20 tys. DKK, obowiązuje podatek CIT, którego stawka wynosi 22%. Natomiast, jeżeli ich roczny dochód przekroczy 20 tys. DKK, wówczas opłacają podatek VAT, którego stawka to 25%.
Z kolei osoby fizyczne w Danii są zobligowane do odprowadzania podatku liniowego od dochodu. Stawka w tym wypadku jest równa 32%. Podatek zasila budżet lokalnych władz. Drugi podatek liczony jest w poczet skarbu państwa i jest podatkiem progresywnym, i przy dochodach mniejszych niż 42 tys. DKK wynoś 5.84%, a przy zarobkach powyżej 42 tys. DKK sięga 15%. Według prawa duńskiego, podatek progresywny płaci się od dochodów z pracy oraz dochodów kapitałowych. Przy czym łączne obciążenie podatkiem nie może przekroczyć w sumie 59% dochodów rocznych.
Więcej uwagi warto poświęcić podatkowi VAT, który mają obowiązek odprowadzać, jako wartość dodaną do usług i towarów, wszystkie przedsiębiorstwa, których dochód roczny jest równy lub większy niż 50 tys. DKK. Stawka procentowa osiąga próg 25%. Powinności tej podlegają również osoby, które w Danii przepracowały od 3 miesięcy do 3 lat, a ich przychód wyniósł w sumie 47,5 tys. DKK (podatek jest powiększony o 9% na rzecz rynku pracy). Właściciele duńskich firm są zobowiązani do zarejestrowania się jako płatnicy VAT przynajmniej na 8 dni przed rozpoczęciem świadczenia usług lub dystrybucji towarów. Można tego dokonać przez stronę duńskiego Rejestru Zagranicznych Dostawców – RUT – na stronie internetowej virk.dk. Ponadto w przypadku przedsiębiorców istnieje możliwość zastosowania procedury odwrotnego obciążenia, która polega na tym, że spółka zagraniczna, która chce dostarczać swoje towary i/lub usługi na duńskim rynku, może przerzucić obowiązek odprowadzenia podatku VAT na nabywcę. Na wydawanej fakturze widnieje wówczas wartość netto produktu bądź usługi oraz należy umieścić dopisek w postaci gotowej formuły np. Reserved charge oraz numer CVR lub SE-nummer (numer rejestracyjny nabywcy).
Jeżeli właściciel duńskiego przedsiębiorstwa zatrudnia pracowników, ma obowiązek zarejestrowania się w Danii jako pracodawca. SE-nummer jest numerem rejestracyjnym nabywcy i nadaje go SKAT w chwili rejestracji. Polska firma zarejestrowana w Danii jako płatnik VAT również ma obowiązek go podać. W przypadku, gdy nie jest zarejestrowana, podaje NIP. Zarówno w kontekście sezonowej, jak i stałej pracy w Danii, warto pamiętać, że również obowiązują rozmaite przepisy podatkowe, zależne od pochodzenia pracownika oraz jego czasu pobytu na terenie tego kraju. Odbiorca usług w Danii ma obowiązek zarejestrować się jako płatnik VAT i opłacić ten podatek, nawet jeżeli świadczy usługi przedsiębiorstwom niezarejestrowanym jako płatnicy VAT.
Ważną informacją dla pracowników oraz przedsiębiorców jest to, że niektóre usługi na terenie Danii są całkowicie zwolnione z podatku VAT, który w tym wypadku wynosi 0%. Do usług tych należą:
- sprzedaż lub wynajem nieruchomości (z dostawą energii, wody i gazu);
- opieka medyczna;
- edukacja;
- bankowość;
- transakcje ubezpieczeniowe;
- działalność kulturalna.
Osoby prawne, które nie podlegają obowiązkowi podatku VAT, płacą 28% podatek CIT. Zaliczają się do nich przedsiębiorstwa, których dochód roczny nie przekroczył 50 tys. DKK. Warto pamiętać, że w spółkach osobowych opodatkowaniu podlegają wyłącznie wspólnicy tych spółek. Ogólnie rzecz biorąc, spółki na terenie Danii opodatkowane są na zasadzie konsolidacji. W praktyce oznacza to, że opodatkowana jest dominująca spółka duńska oraz jej oddziały i spółki zależne.
Obowiązki pracodawcy związane z zatrudnieniem pracownika w firmie
Właściciele duńskich przedsiębiorstw, zatrudniający pracowników są zobowiązani do stosowania się do duńskiego prawa pracy oraz ustaw, które obejmują poszczególne grupy zawodowe. Jednymi z podstawowych obowiązków pracodawcy względem pracownika jest zapewnienie ubezpieczenia od chorób zawodowych i wypadków, szkolenia BHP, godnej pensji. Poza prawodawstwem na straży tego porządku stoją związki zawodowe.
Jedną z ustaw, które chronią prawa pracowników jest ustawa o dokumencie zatrudnienia – Ansættelsesbevis loven. Dokument ten mówi o tym, że osoby, które były zatrudnione minimum przez miesiąc na ponad 8 godzin w tygodniu, muszą dostać dokument zawierający informacje o najważniejszych warunkach pracy. Kolejnym rodzajem zapory bezpieczeństwa są układy zbiorowe. Układy zbiorowe to porozumienie zawierane między pracodawcą, organizacją pracodawców bądź firmami, a pracownikami. Stroną negocjującą warunki dla pracowników są zwykle związki zawodowe lub zrzeszenia pracowników. Regulacje zawarte w tych dokumentach mogą dotyczyć:
- warunków pracy;
- czasu i miejsca pracy;
- wypłaty;
- rozliczenia nadgodzin;
- urlopów;
- rozwiązywania problemów;
- bezpieczeństwa w pracy;
- innych zasad regulowanych przez duńskie prawo pracy;
- umowy ramowej międy DA i LO, czyli zbioru dodatkowych zasad.
Jeżeli pracodawca nie stosuje się do obowiązujących go norm oraz wypracowanych na zasadzie porozumienia reguł, związki zawodowe, w imieniu duńskich pracowników, mają prawo zorganizować strajk, blokadę czy też solidarnościową akcję protestacyjną w celu wynegocjowania lepszych płac. Ponadto grupie tej przysługuje możliwość aranżowania konfliktów pracowniczych i sporów zbiorowych. W konsekwencji działania te mają prowadzić do zawarcia układu.
Warto również wspomnieć, że oddzielny dokument reguluje zasady umowy o oddelegowaniu pracowników do pracy za granicą.
BHP w Danii
W Danii za nie stosowanie się do przepisów prawa pracy i BHP grozi grzywna bądź wstrzymanie wykonywanych prac. Do określonych zasad muszą się stosować zarówno pracownicy etatowi, jak i przedsiębiorcy. W przypadku, gdy firma zatrudnia przynajmniej 10 osób, pracodawca ma obowiązek utworzyć organizację do spraw BHP i wyznaczyć inspektorów odpowiedzialnych za wdrożenie zasad bezpieczeństwa. Tak samo rzecz się ma w stosunku do firm, zapewniających zmienne oraz tymczasowe stanowiska pracy, na którym osoby pracują dłużej niż dwa tygodnie.
Do najistotniejszych obowiązków duńskiego pracodawcy należy:
- zapewnienie swoim pracownikom sprzętu ochrony osobistej;
- pouczenie pracowników o zasadach bezpieczeństwa;
- pilnowanie, by pracownicy wykonywali swoją pracę zgodnie z tymi zasadami;
- zorganizowanie bezpiecznego środowiska pracy;
- zapobieganie urazom podczas pracy;
- dbanie o higienę pracy;
- przeprowadzanie pracownikom corocznych szkoleń z zakresu BHP, które winny być udokumentowane i przekazane do Urzędu Inspekcji Pracy;
- stała współpraca z duńskim BHP.
Pełna lista duńskich przepisów BHP znajduje się na oficjalnej stronie UIP, czyli Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy.
Co warto wiedzieć o zgłaszaniu firmy do RUT, czyli do Rejestru Zagranicznych Usługodawców
Każdy podmiot fizyczny lub prawny, dla którego wykonywane są w Danii usługi, należy do duńskich usługodawców. W związku z tym każdy, kto decyduje się na prowadzenie działalności na terenie Danii, ma obowiązek, jeszcze przed rozpoczęciem świadczenia usług, zgłosić firmę do Rejestru Usługodawców Zagranicznych – RUT – bowiem za każdy dzień zwłoki, Inspektor Pracy ma prawo naliczyć karę finansową. Właściciel ma zarazem obowiązek informowania o zmianach w spółce, maksymalnie do pierwszego dnia roboczego, w którym zmiany mają zacząć obowiązywać. Kara za niezgłoszenie bądź niezaktualizowanie informacji o przedsiębiorstwie może wynieść 10 tys. DKK, a jeśli proceder ten się powtarza – 20 tys. DKK.
Zgłoszenia do Rejestru Zagranicznych Usługodawców można dokonać przez stronę internetową virk.dk. Wymagane w tym celu od petenta informacje to:
- dane kontaktowe;
- lokalizacja prac;
- rodzaj usługi;
- kod klasyfikacji sektorowej przedsiębiorstwa;
- termin prac;
- nazwa i adres firmy;
- dane personalne delegowanych pracowników;
- czas trwania delegacji;
- numer CVR i numer rejestracyjny VAT.
W przypadku jakichkolwiek problemów RUT ma do dyspozycji infolinię, która obsługuje interesantów, chcących pomocy przy rejestracji bądź informacji na temat prawa pracy. Po przejściu całego procesu, otrzymasz osobisty numer RUT, który jest niezbędny w kontakcie z duńską władzą. Każdy zarejestrowany w Rejestrze Zagranicznych Usługodawców pracownik ma za zadanie dostarczyć swojemu pracodawcy pokwitowanie ze swoim numerem RUT – dotyczy to zwłaszcza usług: budowlanych, ogrodniczych, rolniczych i prac porządkowych.
FAQ
- Co to jest Dania Holding Company?
Jest to rodzaj duńskiej spółki holdingowej, która powinna zostać zarejestrowana w Agencji Handlu i Spółek, czego można dokonać w jeden dzień. Jej udział może być w całości zagraniczny. Najmniejsza wartość kapitału zakładowego to 125 tys. DKK, ale za to zyski spółki są wolne od podatku. Konta takiej spółki należą do rejestrów publicznych i co roku poddawane są audytowi. Posiadane przez firmę akcje są wyłącznie zagraniczne. W strukturach przedsiębiorstwa wystarczy, że jest choć jeden akcjonariusz. Prywatna duńska spółka holdingowa – Anpartselskab (ApS) – ma udziały w innych, zależnych, zagranicznych spółkach. Według ustaty o reformie podatkowej z 2009 roku wyróżnić można:
- inwestorów powiązanych – są oni zwolnieni z obowiązku podatkowego od zysków kapitałowych i posiadają akcje w wysokości 50% kapitału zakładowego;
- inwestorów portfelowych – płacą ni podatek od zysków kapitałowych, a ich akcje są mniejsze niż 10% kapitału zakładowego;
- inwestorów zależnych – nie muszą płacić podatków od zysków, zaś akcje wahają się między 10 a 50% kapitału zakładowego.
- Co to jest Dania Private Limited Company – PLC?
Dania Private Limited Company to duńska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Anpartsselskab – ApS. Firma obligatoryjnie musi posiadać chociaż jednego duńskiego dyrektora oraz przynajmniej jednego akcjonariusza, który za zobowiązania firmy odpowiadać będzie sumą swojego wkładu. Kapitał zakładowy powinien wynosić co najmniej 50 tys. DKK. Statut oraz Memorandum należy zarejestrować w dwóch agencjach rządowych: Rejestrze Spółek i Duńskiej Agencji Handlu i Spółek. Nazwa spółki musi kończyć się duńskim skrótem ApS. Przedsiębiorstwo jest idealnym narzędziem rozwijania wpływów na rynku pozostałych państw członkowskich UE.
Duńskie prawodawstwo zakazuje PLS działalności gospodarczej w obszarze: bankowości, działalności powierniczej, zarządzania funduszami i zaufaniem, ubezpieczeń, programów zbiorowego inwestowania oraz reasekuracji.
- Przez jaką stronę internetową można zarejestrować swoją działalność gospodarczą?
Działalność gospodarczą można zarejestrować za pośrednictwem strony erhvervsstyrelsen.dk.
- Co to jest PMV?
PMV – Personligt ejet mindre virksomhed; mała, własna działalność gospodarcza.
Za zobowiązania firmy, właściciel odpowiada własnym majątkiem. Do uruchomienia działalności nie jest wymagany kapitał startowy. Nie ma obowiązku rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Jednak właściciel jest zobowiązany do zmiany formy na działalności na własną działalność gospodarczą w dwóch wypadkach:
- gdy staje się pracodawcą;
- gdy roczny dochód przekracza 50 tys. DKK.
- Jak wygląda nadzór nad duńskim biznesem prowadzony przez Inspekcję Pracy?
- Czym jest RUT?
RUT – Rejestr Zagranicznych Usługodawców; każdy, kto decyduje się na prowadzenie działalności na terenie Danii, ma obowiązek, jeszcze przed rozpoczęciem świadczenia usług, zgłosić firmę do Rejestru Usługodawców Zagranicznych, bowiem za każdy dzień zwłoki, Inspektor Pracy ma prawo naliczyć karę finansową. Właściciel ma zarazem obowiązek informowania o zmianach w spółce, maksymalnie do pierwszego dnia roboczego, w którym zmiany mają zacząć obowiązywać.
Za niezgłoszenie działalności bądź zmian w firmie, Inspektor Pracy ma prawo nałożyć karę:
- 10 tys. DKK;
- 20 tys. DKK – jeśli naruszenie przepisów się powtarza.
Do rejestracji potrzebne są: dane kontaktowe, lokalizacja prac, rodzaj usługi, kod klasyfikacji sektorowej przedsiębiorstwa, termin prac, nazwa i adres firmy, dane personalne delegowanych pracowników, czas trwania delegacji, numer CVR i numer rejestracyjny VAT. Formularz można wypełnić na stronie RUT – virk.dk. Oprócz tego urząd oferuje telefoniczną pomoc w rejestracji oraz porady odnośnie duńskiego prawa pracy. Każdy zarejestrowany w RUT pracownik ma obowiązek dostarczyć pracodawcy pokwitowanie wraz z numerem RUT. Numer ten jest niezbędny w kontakcie z tamtejszymi władzami.
- Za co na duńskie przedsiębiorstwa można nałożyć kary?
Władze nadzorujące kontrolę nad firmami oraz ich pracownikami to:
- policja;
- SKAT – Urząd Skarbowy;
- Arbejdstilsynet – Inspekcja Pracy.
Organy te mają prawo z urzędu ścigać wszelkie nieprawidłowości w zakresie: podatków, przestrzegania bezpieczeństwa i higieny pracy, legalności zatrudnienia (np. czy pracownicy mają pozwolenie na pracę, na terenie Danii; czy firma jest zarejestrowana w RUT). Konsekwencją jakichkolwiek uchybień w wymienionych przestrzeniach, mogą być: ostrzeżenia ze strony władz, kary finansowe, wnioski o oskarżenie.
- Założenie duńskiego oddziału firmy vs nowa firma w Danii?
Zagraniczni przedsiębiorcy, chcący wejść na rynek duński mogą założyć duński oddział zagraniczny firmy. Względem polskich inwestorów, rozwiązanie to jest polecane szczególnie wtedy, gdy firma macierzysta ma podobną formę prawną do duńskiej np. A/S – spółki akcyjnej lub ApS – spółki z o. o.. Do utworzenia duńskiego oddziału nie jest bowiem konieczny kapitał startowy tak jak w przypadku założenia nowej spółki. Dzięki temu opcja ta staje się jeszcze bardziej atrakcyjna szczególnie dla małych i średnich firm.
- Gdzie można kupić korony duńskie (DKK) po korzystnym kursie?
Kantory internetowe mają niższe marże niż stacjonarne, a przedsiębiorcy mogą także negocjować jej wysokość → rkoantor.com.
- O jakich duńskich numerach telefonów i adresach stron internetowych powinienem wiedzieć?
- erhvervsstyrelsen.dk;
- skat.dk;
- virk.dk;
- statsforvaltning.dk;
- toldskat.dk;
- Dane organu rejestracyjnego: Erhvervs-og Selskabsstyrelsen, Kampmannsgade 1, DK-1780 Copenhagen V; Tel.: +45 33 30 77 00; Fax: +45 33 30 77 99; E-mail: ckk@erhvervsstyrelsen.dk
- Jak założyć firmę w Danii?
Założenie własnej działalności na terenie Danii wymaga złożenia wniosku przez stronę internetową Agencji Przedsiębiorstw i Handlu – DCCA (Danish Commerce and Companies Agency): erhvervsstyrelsen.dk. Dzięki temu jako właścicielowi firmy zostanie nadany specjalny numer Centralnego Rejestru Firm – CVR: cvr.dk. Następnie należy przejść do rejestracji w duńskim Urzędzie Ceł i Podatków: toldskat.dk.
W razie pytań czy wątpliwości odnośnie rejestracji oraz innych formalności, pomocą służą duńscy urzędnicy. Cały system jest upraszczany w taki sposób, by był jasny i przejrzysty dla zagranicznych przedsiębiorców. Duński rynek to przede wszystkim brak ograniczeń w zakładaniu i prowadzeniu własnego biznesu, wolny rynek, konkurencyjność, stosunkowo niskie stopy podatku dochodowego oraz najniższe w krajach OECD (1% z funduszu płac) obciążenie pracodawców ubezpieczeniem zdrowotnym i socjalnym.
- Co to jest certyfikat pobytowy i kto powinien się o niego starać?
Każdy polski obywatel, planujący przebywać na terenie Królestwa Danii 3 miesiące lub dłużej musi postarać się duńskim Urzędzie Regionalnym o certyfikat pobytowy obywatela UE/EOG – statsforbaltning.dk. Dotyczy to także przedsiębiorców, którzy chcą otworzyć firmę. O certyfikat pobytowy należy się postarać jeszcze przez zarejestrowaniem działalności.
- Co to jest organizacja Invest in Denmark?
To duńska organizacja, która powstała, aby odpowiedzieć przedsiębiorcom na wszelkie pytania dotyczące m. in. nowych duńskich inwestycji.
- Kto w Danii jest płatnikiem VAT?
- Ile kosztuje przetłumaczenie dokumentów z języka duńskiego przez tłumacza przysięgłego?
Koszt wynosi ok. 400 DKK za stronę.
- Co to jest NemID (EasyID), LetLøn i Afstaelse?
- NemID – identyfikator, pełniący funkcję podpisu cyfrowego. Otrzymują wszystkie duńskie przedsiębiorstwa.
- LetLøn – specjalnie przygotowany przez duński Urząd Celno-Podatkowy, bezpłatny system przeznaczony m. in. do prowadzenia dokumentacji płacowej pracowników małej duńskiej działalności. Pracodawca wpisuje stawkę za godzinę pracy osoby zatrudnionej w firmie, a system automatycznie obliczy należny podatek oraz koszty niezbędne do rocznego rozliczenia podatkowego.
- Afstaelse – odstępne bądź depozyt za wynajem lokalu pod działalność, którą musi płacić obecny dzierżawca poprzedniemu.
Duńska Inspekcja Pracy ma prawo do przeprowadzania niezapowiedzianych kontroli, do których nie potrzebuje nakazu sądowego. Nadzór obejmuje również współpracę z policją oraz Urzędem Skarbowym. Dzięki temu otrzymuje informacje, dotyczące legalności zatrudnienia pracowników obcego pochodzenia, a także, czy firma wywiązuje się w wyznaczonych terminach z obowiązku odprowadzania podatku i składek. Jednocześnie Arbejdstilsynet, czyli tamtejszy Urząd Pracy ma prawo zrewidować, czy firmy są zarejestrowane w Rejestrze Zagranicznych Usługodawców – RUT. Ponadto duńska Inspekcja Pracy ma możliwość przeprowadzenia również kontroli instalacji morskich oraz, poza bezpieczeństwem i higieną pracy, prowadzić nadzór oparty na ocenie ryzyka, nadzór detaliczny i nadzór rynku.
Każdy przedsiębiorca prowadzący działalność na terenie Danii podlega obowiązkowi podatkowemu od osób prawnych, który wynosi 22% – CIT. Z kolei płatnikiem 25% podatku VAT stają się właściciele firm, których roczne dochody przekroczyły 20 tys. DKK.
